Trong nhịp sống hiện đại, không ít người dù không bị bệnh tiểu đường vẫn thường xuyên cảm thấy mệt mỏi, chóng mặt, tim đập nhanh, hay thậm chí run tay khi đói. Khi đi kiểm tra sức khỏe, họ phát hiện chỉ số đường huyết dao động bất thường — có ngày cao, có ngày thấp mà không rõ nguyên nhân.
Thực tế, đây có thể là tín hiệu sớm của rối loạn nội tiết, chứ không đơn thuần là vấn đề về chế độ ăn uống.
Hệ nội tiết của con người được điều khiển bởi các hormone như insulin, cortisol, hormone tuyến giáp, adrenaline... Tất cả phối hợp nhịp nhàng để giữ đường huyết ổn định. Khi một mắt xích trong hệ này mất cân bằng, chỉ số đường huyết cũng bắt đầu “nhảy múa”.
Nhờ các thiết bị theo dõi hiện đại như máy đo đường huyết, người dùng hoàn toàn có thể ghi nhận biến động nhỏ nhất của cơ thể, từ đó chủ động phát hiện bất thường trước khi bệnh lý tiến triển nặng.
Đường huyết là lượng glucose có trong máu – nguồn năng lượng thiết yếu để duy trì hoạt động của các tế bào, đặc biệt là não bộ. Khi ăn, glucose từ thực phẩm sẽ được hấp thu vào máu, và insulin sẽ đóng vai trò đưa glucose này vào tế bào để sử dụng hoặc dự trữ.
Một người khỏe mạnh có chỉ số đường huyết lúc đói từ 70–99 mg/dL. Khi giá trị này vượt quá 100 mg/dL, đó là tín hiệu sớm cảnh báo tình trạng rối loạn chuyển hóa glucose – yếu tố nền tảng của tiểu đường và nhiều bệnh nội tiết khác.
Cơ thể điều hòa đường huyết nhờ sự phối hợp giữa:
Nhờ cơ chế này, lượng đường trong máu luôn dao động trong giới hạn hẹp, đảm bảo năng lượng cho hoạt động sống.
Sự thay đổi nội tiết tố do stress, thiếu ngủ, rối loạn tuyến giáp hoặc dùng thuốc kéo dài có thể khiến đường huyết dao động thất thường. Người bệnh có thể có chỉ số bình thường vào buổi sáng nhưng cao vào chiều hoặc ngược lại.
Việc kiểm tra đường huyết thường xuyên bằng máy đo đường huyết tại nhà giúp phát hiện sớm hiện tượng này – một dấu hiệu không nên xem nhẹ.
Cortisol được tiết ra từ tuyến thượng thận để giúp cơ thể đối phó với căng thẳng. Khi căng thẳng kéo dài, cortisol liên tục tăng cao, khiến gan giải phóng nhiều glucose hơn vào máu.
Hậu quả là đường huyết tăng cao mạn tính, dù bạn ăn uống điều độ.
Nghiên cứu của Đại học Harvard (2022) cho thấy: người có nồng độ cortisol cao kéo dài 6 tháng có nguy cơ tăng 27% khả năng rối loạn đường huyết.
Hormone tuyến giáp (T3, T4) quyết định tốc độ chuyển hóa năng lượng.
Tuyến giáp hoạt động bất thường lâu ngày cũng có thể dẫn đến kháng insulin, một trong những cơ chế nền của tiền tiểu đường.
Insulin là hormone duy nhất giúp hạ đường huyết bằng cách đưa glucose vào tế bào. Khi cơ thể kháng insulin, glucose không thể đi vào tế bào mà “kẹt lại” trong máu, khiến chỉ số tăng lên dù người bệnh ăn uống kiêng khem.
Đây là nền tảng của bệnh tiểu đường tuýp 2 – một rối loạn nội tiết mạn tính phổ biến nhất hiện nay.
|
Rối loạn nội tiết |
Ảnh hưởng đến đường huyết |
|
Rối loạn tuyến giáp |
Cường giáp → tăng; Suy giáp → giảm |
|
Hội chứng Cushing |
Cortisol cao → tăng đường huyết |
|
Bệnh Addison |
Cortisol thấp → hạ đường huyết |
|
Kháng insulin |
Giai đoạn đầu của tiểu đường |
|
Buồng trứng đa nang (PCOS) |
Kháng insulin, tăng glucose máu |
Việc nhận biết sớm các biểu hiện này giúp bác sĩ nội tiết xác định nguyên nhân gốc rễ, tránh nhầm lẫn với các bệnh lý chuyển hóa thông thường.
Khi stress → cortisol tăng → đường huyết tăng → insulin tiết nhiều hơn. Nếu tình trạng này kéo dài, cơ thể kháng insulin, khiến đường huyết duy trì ở mức cao.
Kết quả: dễ mệt, tăng cân vùng bụng, rối loạn giấc ngủ và tăng nguy cơ tiểu đường.
Tuyến giáp giảm hoạt động khiến tế bào hấp thu glucose kém, dẫn tới tụt đường huyết và cảm giác uể oải.
Ngược lại, khi hormone tuyến giáp tăng cao, chuyển hóa tăng tốc, khiến glucose bị tiêu thụ nhanh, người bệnh sụt cân, tim nhanh, dễ mất ngủ.
Đây là “bộ chỉ huy trung tâm” điều khiển toàn bộ hệ nội tiết. Khi vùng dưới đồi rối loạn do căng thẳng kéo dài hoặc thiếu ngủ, trục HPA (Hypothalamic–Pituitary–Adrenal) bị rối loạn, kéo theo biến động cortisol và insulin.
Việc đo và ghi nhận chỉ số hằng ngày giúp bạn phát hiện sớm biến động bất thường. Những dao động >40 mg/dL giữa các lần đo (dù trong cùng ngày) là dấu hiệu nên kiểm tra nội tiết.
|
Thời điểm đo |
Chỉ số đường huyết bình thường (mg/dL) |
Nguy cơ cần theo dõi |
|
Lúc đói |
70–99 |
≥100 |
|
Sau ăn 2 giờ |
<140 |
≥140 |
|
Ngẫu nhiên |
<200 |
≥200 |
Theo dõi đều đặn bằng máy thử đường giúp bạn nắm bắt xu hướng, thay vì chỉ dựa vào kết quả kiểm tra định kỳ tại bệnh viện.
Những dữ liệu này nhấn mạnh vai trò quan trọng của việc kiểm tra đường huyết định kỳ như một phương pháp tầm soát sớm rối loạn nội tiết.
Q: Đường huyết dao động mà không bị tiểu đường có nguy hiểm không?
A: Có. Đường huyết dao động bất thường có thể phản ánh sự mất cân bằng hormone, đặc biệt là cortisol hoặc tuyến giáp. Nếu kéo dài, nguy cơ chuyển sang tiền tiểu đường hoặc rối loạn nội tiết là rất cao.
Q: Bao lâu nên kiểm tra đường huyết bằng máy đo đường huyết tại nhà?
A: Nếu bạn khỏe mạnh, nên đo 2–3 lần/tuần. Nếu đang trong quá trình điều trị hoặc nghi ngờ rối loạn nội tiết, nên đo 1–2 lần mỗi ngày để ghi nhận xu hướng.
Q: Chỉ số đường huyết bao nhiêu là bất thường?
A: Chỉ số tham khảo như sau:
Q: Căng thẳng có thể làm tăng đường huyết không?
A: Có. Khi căng thẳng, cơ thể tiết cortisol và adrenaline, khiến gan phóng thích glucose. Nếu stress kéo dài, đường huyết sẽ luôn ở mức cao.
Q: Đường huyết thất thường có phải lúc nào cũng do tiểu đường?
A: Không. Nhiều trường hợp đến từ rối loạn tuyến giáp, tuyến thượng thận hoặc kháng insulin. Do đó, khi thấy chỉ số biến động bất thường, nên làm thêm xét nghiệm nội tiết.
Đường huyết dao động thất thường là dấu hiệu cảnh báo sớm mà cơ thể gửi đi khi hệ nội tiết đang mất cân bằng.
Nhiều người chủ quan cho rằng “đường huyết cao một chút không sao”, nhưng thực tế đây có thể là bước khởi đầu của hàng loạt vấn đề như rối loạn tuyến giáp, kháng insulin, hay bệnh tiểu đường.
Hãy chủ động kiểm tra đường huyết định kỳ bằng máy đo đường huyết, ghi nhận các biến động nhỏ nhất và duy trì lối sống lành mạnh. Bởi sự ổn định của đường huyết chính là nền tảng cho một hệ nội tiết cân bằng và một cơ thể khỏe mạnh lâu dài.
——————————
CÔNG TY TNHH PHÁT TRIỂN THƯƠNG MẠI DỊCH VỤ VÂN LONG
YOUR NEEDS - OUR BUSINESS
Hotline: (028) 3526 2468 / 098.484.0440
Email: cskh@vl-groups.com
Website: www.vl-groups.com
Địa chỉ:
- Văn phòng HCM: Tòa nhà Fosco, D35 + D36 - 40 Bà Huyện Thanh Quan, P.Xuân Hòa, TP. HCM
- Trung tâm bảo hành: 373/14 Nguyễn Kiệm, P.Đức Nhuận, TP.HCM
- Văn phòng Hà Nội: Khu VP Hồng Hà, 38.3/1 Ngõ 109 Trường Chinh, P.Phương Liệt, Q.Thanh Xuân, Hà Nội
- Kho Tổng: 938 Quốc Lộ 1A, P.Linh Xuân, TP.HCM
🌼 Shopee: https://shopee.vn/vanlonggroups
🌼 Tiktok: https://www.tiktok.com/@thietbichamsocsuckhoe
🌼 Tiki: https://tiki.vn/cua-hang/cham-soc-suc-khoe-van-long
🌼 Lazada: https://www.lazada.vn/shop/van-long-our-needs-your-business
English