Viêm não Nhật Bản B là một trong những bệnh truyền nhiễm nguy hiểm nhất ở khu vực châu Á – Thái Bình Dương, đặc biệt phổ biến tại các quốc gia Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam. Đây là căn bệnh do virus gây ra, lây truyền qua muỗi, có khả năng dẫn đến tử vong hoặc để lại di chứng thần kinh vĩnh viễn cho người mắc. Theo thống kê từ Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mỗi năm có khoảng 100.000 ca lâm sàng được ghi nhận trên toàn cầu. Tỷ lệ tử vong của bệnh có thể lên đến 30%, trong khi khoảng 30–50% số người sống sót phải đối mặt với di chứng nặng nề.
Trong bối cảnh các bệnh truyền nhiễm có thể bùng phát thành dịch, việc giám sát sức khỏe cộng đồng trở thành một nhiệm vụ quan trọng. Một trong những phương tiện hỗ trợ đắc lực cho công tác này chính là nhiệt kế hồng ngoại, với ưu điểm đo nhiệt độ không tiếp xúc, giúp phát hiện sớm các dấu hiệu sốt – một trong những biểu hiện đầu tiên của viêm não Nhật Bản B cũng như nhiều bệnh truyền nhiễm khác.
Viêm não Nhật Bản B (Japanese Encephalitis – JE) là bệnh viêm cấp tính của não do virus thuộc họ Flavivirus gây ra. Virus này có họ hàng gần với các virus khác như virus gây sốt xuất huyết Dengue, virus Zika và virus Tây sông Nile.
Con đường lây truyền chính của viêm não Nhật Bản B là qua vết cắn của muỗi Culex tritaeniorhynchus – loài muỗi thường sinh sản tại vùng nông thôn, ruộng lúa, ao hồ nước đọng. Virus tồn tại trong chu kỳ giữa muỗi – lợn – chim nước. Con người chỉ là “ký chủ ngẫu nhiên”, không truyền bệnh tiếp cho muỗi khác.
Mặc dù tỷ lệ nhiễm virus có thể cao, nhưng chỉ khoảng 1/250 trường hợp mới phát triển thành bệnh cảnh lâm sàng nghiêm trọng. Khi đã khởi phát bệnh, nguy cơ biến chứng và tử vong lại rất lớn.
Viêm não Nhật Bản B lưu hành chủ yếu ở khu vực châu Á và Tây Thái Bình Dương, nơi có hơn 3 tỷ người đang sinh sống. Trẻ em dưới 15 tuổi là nhóm đối tượng dễ mắc nhất do chưa có miễn dịch tự nhiên.
Tại Việt Nam, bệnh thường xuất hiện rải rác quanh năm, nhưng bùng phát mạnh vào mùa hè, đặc biệt ở vùng đồng bằng sông Hồng, sông Cửu Long và các khu vực nông thôn. Nhờ chương trình tiêm chủng mở rộng, số ca mắc mới đã giảm đáng kể, tuy nhiên nguy cơ dịch bệnh vẫn luôn tiềm ẩn.
Trong công tác phòng dịch, việc sàng lọc thân nhiệt cộng đồng bằng nhiệt kế hồng ngoại được xem là giải pháp hỗ trợ quan trọng. Vì sốt là một trong những dấu hiệu sớm, nên kiểm tra thân nhiệt tại các cửa ngõ, trường học, bệnh viện có thể giúp phát hiện nhanh những trường hợp nghi ngờ.
Phần lớn các trường hợp nhiễm virus không có triệu chứng hoặc chỉ biểu hiện thoáng qua như sốt nhẹ, đau đầu, mệt mỏi. Những biểu hiện này thường dễ bị nhầm lẫn với cảm cúm thông thường.
Khoảng 1/250 ca nhiễm sẽ tiến triển thành viêm não nặng với các triệu chứng điển hình:
Ở giai đoạn sớm, sốt cao là dấu hiệu nổi bật. Việc sử dụng nhiệt kế điện tử đo trán với cảm biến hồng ngoại cho phép phát hiện nhanh chóng nhiệt độ bất thường, góp phần quan trọng trong việc chẩn đoán và theo dõi tình trạng bệnh.
Viêm não Nhật Bản B có tỷ lệ biến chứng cao, ngay cả khi bệnh nhân được cấp cứu kịp thời. Các di chứng thường gặp:
Khoảng 30% bệnh nhân tử vong, và trong số người sống sót, 20–50% phải chịu di chứng suốt đời. Điều này gây gánh nặng lớn về y tế, kinh tế và xã hội.
Virus viêm não Nhật Bản B được truyền từ muỗi sang người thông qua vết cắn. Nguồn lây chính là lợn và chim nước – nơi virus nhân lên.
Con người khi nhiễm bệnh thường không đủ khả năng duy trì nồng độ virus trong máu để lây truyền ngược lại cho muỗi. Vì vậy, chúng ta chỉ là “ngõ cụt” trong chu kỳ truyền bệnh.
Bệnh không lây qua tiếp xúc trực tiếp, ho, hắt hơi hay chăm sóc động vật. Một số ít trường hợp lây truyền qua truyền máu đã được ghi nhận nhưng rất hiếm.
Những nhóm có nguy cơ cao bao gồm:
Việc mang theo nhiệt kế hồng ngoại trong hành trình du lịch đến các vùng dịch có thể giúp kiểm tra thân nhiệt dễ dàng, nhanh chóng và không tiếp xúc, giảm thiểu nguy cơ lây nhiễm chéo.
Người bệnh thường nhập viện với sốt cao, đau đầu, rối loạn thần kinh. Bác sĩ sẽ khai thác tiền sử dịch tễ, như việc bệnh nhân có đến vùng lưu hành dịch hay không.
Trong khâu sàng lọc ban đầu tại cộng đồng, nhiệt kế điện tử đo trán với thiết kế nhỏ gọn đóng vai trò quan trọng. Bằng cách đo nhanh thân nhiệt hàng loạt, nhân viên y tế có thể phát hiện người nghi ngờ sốt để đưa đi kiểm tra chuyên sâu, tiết kiệm thời gian và hạn chế tiếp xúc trực tiếp.
Hiện nay chưa có thuốc kháng virus đặc hiệu cho viêm não Nhật Bản B. Việc điều trị chủ yếu là hỗ trợ và cấp cứu y tế nhằm duy trì sự sống và hạn chế tổn thương thần kinh.
Các biện pháp điều trị bao gồm:
Do chưa có thuốc đặc trị, phòng bệnh vẫn là giải pháp quan trọng nhất.
Đây là biện pháp phòng ngừa đặc hiệu và hiệu quả nhất. WHO khuyến cáo đưa vắc-xin vào chương trình tiêm chủng mở rộng tại các quốc gia có bệnh lưu hành. Tại Việt Nam, trẻ em từ 1 tuổi trở lên đều được khuyến khích tiêm vắc-xin đầy đủ.
Trong những mùa dịch, kiểm tra thân nhiệt cộng đồng là cách phát hiện sớm dấu hiệu nghi ngờ. Nhiệt kế hồng ngoại cho phép đo nhiệt độ nhanh, an toàn và hạn chế tiếp xúc. Nhờ cảm biến hồng ngoại, thiết bị có thể xác định nhiệt độ bề mặt cơ thể chỉ trong tích tắc, giảm nguy cơ lây lan khi phải đo nhiều người.
Trong bối cảnh toàn cầu hóa, dịch bệnh có thể lây lan nhanh chóng nếu không được kiểm soát. Bên cạnh tiêm chủng, công tác giám sát thân nhiệt tại sân bay, trường học, bệnh viện có vai trò đặc biệt quan trọng.
Các thiết bị y tế hiện đại, đặc biệt là nhiệt kế điện tử đo trán với thiết kế nhỏ gọn, giúp việc kiểm soát trở nên đơn giản hơn. Chỉ với một thao tác nhanh, nhân viên y tế có thể phát hiện ngay những trường hợp nghi ngờ sốt để cách ly và xử lý kịp thời.
Viêm não Nhật Bản B là một bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, có thể gây tử vong hoặc để lại di chứng suốt đời. Hiện chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, vì vậy phòng bệnh bằng vắc-xin và các biện pháp kiểm soát muỗi là giải pháp quan trọng nhất.
Trong công tác y tế cộng đồng, việc ứng dụng nhiệt kế hồng ngoại và nhiệt kế điện tử đo trán mang lại lợi ích thiết thực: vừa giúp phát hiện sớm triệu chứng sốt, vừa đảm bảo an toàn nhờ khả năng đo nhiệt độ không tiếp xúc, cảm biến hồng ngoại nhạy bén và thiết kế nhỏ gọn, dễ dàng mang theo.
Nhờ sự kết hợp giữa tiêm chủng, phòng muỗi, nâng cao ý thức cộng đồng và áp dụng công nghệ đo thân nhiệt hiện đại, chúng ta hoàn toàn có thể kiểm soát và giảm thiểu tác động nặng nề của viêm não Nhật Bản B.
——————————
CÔNG TY TNHH PHÁT TRIỂN THƯƠNG MẠI DỊCH VỤ VÂN LONG
YOUR NEEDS - OUR BUSINESS
Hotline: (028) 3526 2468 / 098.484.0440
Email: cskh@vl-groups.com
Website: www.vl-groups.com
Địa chỉ:
- Văn phòng HCM: Tòa nhà Fosco, D35 + D36 - 40 Bà Huyện Thanh Quan, P.Xuân Hòa, TP. HCM
- Trung tâm bảo hành: 373/14 Nguyễn Kiệm, P.Đức Nhuận, TP.HCM
- Văn phòng Hà Nội: Khu VP Hồng Hà, 38.3/1 Ngõ 109 Trường Chinh, P.Phương Liệt, Q.Thanh Xuân, Hà Nội
- Kho Tổng: 938 Quốc Lộ 1A, P.Linh Xuân, TP.HCM
English