You are using an outdated browser. For a faster, safer browsing experience, upgrade for free today.

Nguy hiểm từ Virus Chikungunya: WHO phát cảnh báo toàn cầu và vai trò của việc theo dõi thân nhiệt trong kiểm soát dịch bệnh

Nguy hiểm từ Virus Chikungunya: WHO phát cảnh báo toàn cầu và vai trò của việc theo dõi thân nhiệt trong kiểm soát dịch bệnh

Những tuần gần đây, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã chính thức phát cảnh báo khẩn cấp về sự bùng phát nhanh chóng của virus Chikungunya tại nhiều khu vực. Loại virus này, tuy hiếm khi gây tử vong, nhưng lại nổi tiếng với khả năng gây đau khớp dữ dội, kéo dài hàng tuần, thậm chí hàng tháng, khiến người bệnh mệt mỏi và suy giảm khả năng vận động nghiêm trọng.
Theo WHO, bệnh “gây sốt và đau khớp nghiêm trọng, thường làm suy giảm khả năng vận động và kéo dài”. Trong bối cảnh dịch bệnh, yếu tố quan trọng nhất để giảm thiểu nguy cơ lây lan là phát hiện sớm các trường hợp nghi nhiễm. Điều này không chỉ phụ thuộc vào hệ thống xét nghiệm mà còn vào việc theo dõi thân nhiệt thường xuyên ở cộng đồng.
Các công cụ hiện đại như nhiệt kế hồng ngoại hay nhiệt kế điện tử đo trán với khả năng đo nhiệt độ không tiếp xúc đang ngày càng chứng tỏ vai trò quan trọng trong các chiến dịch kiểm soát dịch bệnh trên toàn thế giới.

1. Virus Chikungunya là gì?


Virus Chikungunya là gì
 

Chikungunya virus (CHIKV) là một loại arbovirus thuộc họ Togaviridae, chi Alphavirus. Virus này được truyền sang người qua vết đốt của muỗi Aedes aegypti và Aedes albopictus – hai loài muỗi cũng là tác nhân truyền bệnh sốt xuất huyết Dengue và Zika.
Tên “Chikungunya” bắt nguồn từ tiếng Kimakonde (Đông Phi), có nghĩa là “gập người lại”, mô tả tư thế đặc trưng của bệnh nhân bị đau khớp nghiêm trọng.
Khu vực lưu hành:

  • Châu Phi
  • Nam Á và Đông Nam Á
  • Khu vực Caribe
  • Một số vùng Nam Mỹ và Thái Bình Dương

Sự mở rộng phạm vi của muỗi Aedes do biến đổi khí hậu và đô thị hóa làm tăng nguy cơ dịch bệnh tại các quốc gia trước đây chưa từng ghi nhận ca nhiễm.

2. Triệu chứng và diễn biến bệnh

Triệu chứng Chikungunya thường xuất hiện từ 2 – 12 ngày sau khi bị muỗi đốt, phổ biến nhất là 3 – 7 ngày.

2.1. Triệu chứng thường gặp:

  • Sốt cao đột ngột (thường > 39°C)
  • Đau khớp dữ dội (đặc biệt ở cổ tay, mắt cá, ngón tay)
  • Đau cơ, mệt mỏi cực độ
  • Phát ban trên da
  • Đau đầu, viêm kết mạc

2.2. Triệu chứng kéo dài:

Một số bệnh nhân vẫn đau khớp, cứng khớp hoặc mệt mỏi nhiều tuần đến vài tháng sau khi khỏi giai đoạn cấp tính.
Việc theo dõi thân nhiệt hàng ngày, đặc biệt với thiết bị có cảm biến hồng ngoại, giúp bệnh nhân và nhân viên y tế nhận biết sớm dấu hiệu bất thường trong giai đoạn hồi phục.

3. So sánh Chikungunya – Sốt xuất huyết – Zika


So sánh Chikungunya – Sốt xuất huyết – Zika
 

Triệu chứng

Chikungunya

Sốt xuất huyết

Zika

Sốt đột ngột

Thường gặp

Thường gặp

Nhẹ hoặc không rõ

Đau khớp

Rất dữ dội, kéo dài

Có, nhẹ hơn

Hiếm khi hoặc nhẹ

Phát ban

Có thể xuất hiện

Hay gặp

Nhẹ

Triệu chứng khác

Mệt mỏi, đau đầu, đỏ mắt

Chảy máu, đau bụng

Viêm kết mạc, ngứa

Bảng này giúp phân biệt các bệnh có triệu chứng tương tự. Tuy nhiên, đo nhiệt độ không tiếp xúc vẫn là bước đầu cần thiết để sàng lọc các trường hợp sốt trong cộng đồng.

4. Đường lây truyền và yếu tố nguy cơ


Đường lây truyền và yếu tố nguy cơ
 

Cơ chế lây:

  • Muỗi Aedes hút máu người nhiễm virus.
  • Virus nhân lên trong cơ thể muỗi.
  • Muỗi truyền virus sang người khỏe khi đốt.

Thời điểm muỗi hoạt động mạnh:

  • Sáng sớm
  • Cuối buổi chiều

Nhóm nguy cơ cao:

  • Người sống hoặc di chuyển tới vùng dịch
  • Người có hệ miễn dịch yếu (HIV, ung thư, dùng thuốc ức chế miễn dịch)
  • Phụ nữ mang thai
  • Người cao tuổi, bệnh mạn tính

Trong các chiến dịch y tế, việc đặt điểm đo thân nhiệt bằng nhiệt kế điện tử đo trán ở cửa ra vào bệnh viện, sân bay hay trường học là một ứng dụng y tế hiệu quả giúp phát hiện sớm ca bệnh, hạn chế nguy cơ lây lan.

5. Biến chứng có thể gặp

  • Đau khớp mạn tính kéo dài hàng tháng
  • Viêm khớp giống viêm khớp dạng thấp
  • Tổn thương mắt: viêm màng bồ đào, giảm thị lực
  • Biến chứng thần kinh: viêm não, viêm màng não (hiếm gặp)
  • Lây truyền mẹ – con: khi sinh

Những biến chứng này đặc biệt nguy hiểm ở người già và người có bệnh nền. Việc theo dõi tình trạng bệnh nhân thường xuyên bằng nhiệt kế hồng ngoại giúp phát hiện các đợt sốt tái phát – dấu hiệu cảnh báo biến chứng.

6. Chẩn đoán

Phương pháp chẩn đoán chính:

  • RT-PCR: phát hiện RNA virus (trong tuần đầu)
  • ELISA: phát hiện kháng thể IgM/IgG
  • Xét nghiệm huyết học: loại trừ bệnh khác

Ngoài ra, các chiến dịch phòng dịch thường kết hợp kiểm tra nhiệt độ không tiếp xúc tại cộng đồng để phát hiện sớm các trường hợp sốt chưa rõ nguyên nhân.

7. Điều trị

Hiện chưa có thuốc kháng virus đặc hiệu.
Nguyên tắc điều trị:

  • Giảm triệu chứng (paracetamol)
  • Nghỉ ngơi, bù nước
  • Tránh NSAID khi chưa loại trừ sốt xuất huyết

Tại bệnh viện, bệnh nhân được giám sát bằng monitor đa thông số và kiểm tra nhiệt độ thường xuyên. Nhiệt kế điện tử đo trán được ưu tiên vì nhanh, chính xác, không gây khó chịu cho bệnh nhân.

8. Phòng ngừa


Phòng ngừa
 
  • Ngủ màn, mặc quần áo dài tay
  • Dùng thuốc chống muỗi
  • Loại bỏ nơi nước đọng
  • Theo dõi bản đồ dịch tễ từ WHO, CDC trước khi du lịch

Trong cộng đồng, việc lắp đặt điểm đo thân nhiệt bằng nhiệt kế hồng ngoại tại các khu vực đông người được xem là biện pháp hỗ trợ phòng dịch hiệu quả.

9. Giải đáp câu hỏi thường gặp


Giải đáp câu hỏi thường gặp
 

Hỏi: Chikungunya có nguy hiểm không?
Đáp: Không thường gây tử vong, nhưng đau khớp kéo dài gây ảnh hưởng lớn.


Hỏi: Có thể tái nhiễm không?
Đáp: Hiếm gặp, miễn dịch thường kéo dài.


Hỏi: Có lây từ người sang người không?
Đáp: Không trực tiếp, chỉ qua muỗi.


Hỏi: Đo nhiệt độ có ý nghĩa gì?
Đáp: Giúp phát hiện sớm dấu hiệu sốt – một biểu hiện quan trọng của nhiều bệnh truyền nhiễm.


Virus Chikungunya là mối đe dọa sức khỏe cộng đồng với khả năng gây dịch nhanh và triệu chứng kéo dài. Ngoài việc kiểm soát muỗi và nâng cao ý thức phòng bệnh, ứng dụng công nghệ trong giám sát sức khỏe – như nhiệt kế điện tử đo trán và đo nhiệt độ không tiếp xúc – đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ cộng đồng.
Trong thời kỳ dịch bệnh, sự kết hợp giữa kiến thức, hành động phòng ngừa và công cụ hỗ trợ y tế sẽ là chìa khóa giúp chúng ta vượt qua thách thức.

——————————
CÔNG TY TNHH PHÁT TRIỂN THƯƠNG MẠI DỊCH VỤ VÂN LONG
YOUR NEEDS - OUR BUSINESS

  • Hotline: (028) 3526 2468 / 098.484.0440

  • Email: cskh@vl-groups.com

  • Website: www.vl-groups.com

  • Địa chỉ:

- Văn phòng HCM: Tòa nhà Fosco, D35 + D36 - 40 Bà Huyện Thanh Quan, P.Xuân Hòa, TP. HCM
- Trung tâm bảo hành: 373/14 Nguyễn Kiệm, P.Đức Nhuận, TP.HCM
- Văn phòng Hà Nội: Khu VP Hồng Hà, 38.3/1 Ngõ 109 Trường Chinh, P.Phương Liệt, Q.Thanh Xuân, Hà Nội
- Kho Tổng: 938 Quốc Lộ 1A, P.Linh Xuân, TP.HCM

🌼 Shopee: https://shopee.vn/vanlonggroups
🌼 Tiktok: https://www.tiktok.com/@thietbichamsocsuckhoe
🌼 Tiki: https://tiki.vn/cua-hang/cham-soc-suc-khoe-van-long
🌼 Lazada: https://www.lazada.vn/shop/van-long-our-needs-your-business

Gọi ngay cho chúng tôi
Chat với chúng tôi qua Zalo
Gửi email cho chúng tôi
Facebook